Sharp Objects: Ο Μεγάλος θυμός της Gillian Flynn

Γυναίκες όχι αντιπαθείς, ούτε κακές. Ιδιότροπες.Την Rosamund Pike στο «Κορίτσι που Εξαφανίστηκε» δεν την ήθελες ποτέ για φίλη, αλλά την κοιτούσες με περιέργεια, με ενδιαφέρον έστω κι από απόσταση, όπως κάθε ψυχοπαθή προσωπικότητα που αυθόρμητα θα συμπονέσεις αλλά θα έχεις και το νου σου, γιατί ποτέ δεν ξέρεις πώς τα σκάει η τρέλα στον άνθρωπο. Μια παρόμοια προσέγγιση αξιώνει και η Camille, η ηρωίδα της στο «Αιχμηρά Αντικείμενα» ή Sharp Objects, όπως το θέλεις πες το, το πρώτο βιβλίο που έγραψε η Gillian Flynn και εκδόθηκε δώδεκα χρόνια πριν γίνει σειρά από το HBO.

Brian Ach/Invision/AP

  Brian Ach/Invision/AP

H συγγραφέας Gillian Flynn

Για την όχι και τόσο κολακευτική, αντισυμβατική με τις νόρμες της κυρίαρχης κουλτούρας αποτύπωση των γυναικείων χαρακτήρων της η Flynn έχει κατηγορηθεί για υφέρποντα μισογυνισμό, την ίδια ώρα που εκείνη αυτοπροσδιορίζεται ως φεμινίστρια, διατείνοντας πως οι γυναίκες έχουν το ίδιο δικαίωμα να είναι οι κακοί ήρωες στη λογοτεχνία, όσο και οι άντρες.

«Με αγανακτεί πραγματικά η ιδέα πως οι γυναίκες πρέπει να είναι έμφυτα καλές.  Στον κόσμο υπάρχει θέση για τις ξελογιάστρες, τις σκύλες και τις αλήτισσες αλλά όχι για τις πραγματιστικά κακές και τις αυθεντικά εγωίστριες» έχει πει. 

Κουράστηκε με τις θαρραλέες ηρωίδες, τα γενναία θύματα βιασμών και τις fashionistas που ψάχνουν την ψυχή τους μέσα σε βιβλία αυτοβελτίωσης. «Θρηνώ για την έλλειψη μιας υποδειγματικής λογοτεχνικής γυναίκας κακοποιού» είπε, και φρόντισε να καλύψει το κενό, πλάθοντας τις αντι-ηρωίδες των ονείρων της.

Η γυναικεία οργή ήταν για την Gillian Flynn κινητήριος δύναμη πολύ πριν το κίνημα #metoo. Ήξερε ότι οι γυναίκες έχουν πολλούς λόγους να πουν με σφιχτά τα δόντια «ως εδώ», να νιώθουν αδικημένες, υποτιμημένες και να παλέψουν να το αλλάξουν. Αυτό ακριβώς ήταν το αίσθημα που την παρακίνησε να αρχίσει να γράφει. Η Αμερικανίδα συγγραφέας του Gone Girl, το οποίο πριν μερικά χρόνια έγινε ταινία με τον Ben Affleck και τη Rosamund Pike είναι για κάποιους ένα από τα όπλα των Αμερικανών απέναντι στην επέλαση της σκανδιναβικής crime λογοτεχνίας που σαρώνει χρόνια τώρα. Η Flynn, ένα “οδυνηρά ντροπαλό” παιδί σύμφωνα με την περιγραφή της Wikipedia, από μικρή βρήκε διαφυγή στο διάβασμα, το γράψιμο και τις ταινίες τρόμου, μια αδυναμία που της κληροδότησε ο πατέρας της. Στην εφηβεία έβγαζε χαρτζιλίκι επιλέγοντας αλλόκοτες δουλειές, όπως να πουλάει γιαούρτι ντυμένη με στολή γιγαντιαίου χωνιού κι αφού ξόδεψε 15 χρόνια πότε σαν αστυνομικός ρεπόρτερ και πότε σαν τηλεκριτικός, αποφάσισε να τα παρατήσει και να γίνει συγγραφέας. Ως ύψιστο φόρο τιμής προς τη δουλειά που άφησε πίσω έχει πει: «Δεν θα μπορούσα να γράψω μυθιστόρημα αν δεν είχα γίνει πρώτα δημοσιογράφος, γιατί αυτό μου δίδαξε πως καμία μούσα δεν θα έρθει ποτέ να σου εμφυσήσει την όρεξη για γράψιμο. Πρέπει απλά να το κάνεις. Και σε καμία περίπτωση δεν είσαι πολύτιμη για κανέναν».

Από τότε που έπιασε την πένα της η συγγραφέας του Sharp Objects ήθελε να απορρυθμίσει εκείνο το αρχετυπικό μοτίβο που θέλει το θηλυκό στην καλύτερη καλό και στη χειρότερη κουτοπόνηρο. Ποτέ αυθεντικά κακό, σκληρό, αντιπαθητικό όχι από φύση αλλά από θέση. 

Κι ύστερα βγήκαν τα μαχαίρια

Η τηλεοπτική μεταφορά του “Sharp Objects” έσκασε μύτη μέσα στο κατακαλόκαιρο- κι αυτό είναι μείον της- κόβοντας σαν αιχμηρή λεπίδα, όπως αυτές που συνηθίζει να μπήγει η πρωταγωνίστριά του στο δέρμα της. Ένα ιδιότροπο θέαμα, πνιγηρό και δύσκολο μέσα στη μεγαλοπρέπειά του, φτιαγμένο από τον παραγωγό Jean- Marc Vallée, ο οποίος έπεσε πάνω του με ορμή και με ακόμα ιδρωμένη τη φανέλα από την νικηφόρα κούρσα του “Big Little Lies”. Αν ήταν στίχος κι όχι θέαμα, τα Αιχμηρά Αντικείμενα θα πήγαιναν σαν “hello darkness, my old friend”. Για σένα που δεν έχεις διαβάσει το βιβλίο, να σου συστήσω την Camille, μια 35χρονη δημοσιογράφο αστυνομικού ρεπορτάζ (όπως κάποτε κι η Flynn) που έχει δομήσει την ύπαρξή της πάνω σε δαίμονες. Εμφανώς δυστυχισμένη, αφασική και παραδομένη στην κατάθλιψή της, εκπληρώνει όλα τα σχετικά κλισέ (πίνει, δυσκολεύεται να ζήσει, αυτοκαταστρέφεται, κλπ) η Camille αναγκάζεται να επιστρέψει στη γενέτειρά της, μια μικρή κωμόπολη του Μιζούρι για να ερευνήσει το φόνο ενός έφηβου κοριτσιού και την εξαφάνιση ενός δεύτερου. Δεν το κάνει ευχάριστα, η επιστροφή στην πόλη της, ένα μέρος που μυρίζει σαν το ψόφιο κρέας των σφαγείων για τα οποία είναι ξακουστή, και το βαθιά προβληματικό της σπίτι είναι για εκείνη πισογύρισμα στον τόπο ενός εγκλήματος που είχε εκείνη, πρώτη απ’ όλους θύμα. Η ιστορία της Flynn πραγματεύεται τη γυναικεία συνενοχή, τη ζημια που κάνουμε η μία στην άλλη, συνειδητά ή ασυναίσθητα. To ότι αυτή η επώδυνη ιστορία λαμβάνει χώρα σε καθεστώς μητριαρχίας μόνο τυχαίο δεν είναι. Όπως είχε πει κάποτε και η συμπατριώτισσα της Flynn, η Madeleine Albright, «υπάρχει ένας ειδικός θάλαμος στην κόλαση για τις γυναίκες που δεν στηρίζουν και δεν βοηθούν γυναίκες». 

To “Sharp Objects” σαν θέαμα συναγωνίζεται το πιο ηλεκτρισμένο νουάρ. Σου δίνει την αίσθηση πως η οθόνη θα βραχυκυκλώσει από την τόση υγρασία. Η εικόνα έχει τη μυρωδιά του δέρματος όταν δεν αναπνέει, σαν σήψη. Όλο αυτό που βλέπεις το αντιμετωπίζεις με την εγρήγορση και την απέχθεια που επιστρατεύεται μηχανικά μπροστά σε κάτι αποκρουστικό που δεν μπορεί να σε απειλήσει, αλλά να σε αηδιάσει ψυχολογικά. Είναι πραγματικά υποβλητικό που οφείλει το μύθο του όχι μόνο στη γραφή της Flynn, αλλά και στο εξαιρετικό καστ που διαπρέπει με γυναικείες ερμηνείες, όπως της Amy Adams-για την οποία μιλάνε όλοι από το πρώτο επεισόδιο-. Εξίσου άπαιχτη και η Patricia Clarkson.

Richard Shotwell/Invision/AP

Το καστ του Sharp Objects

Η σύγκριση με το “Big Little Lies”

Μία από τις πρώτες αντιδράσεις που προκάλεσε το “Sharp Objects” ήταν η σύγκριση με το “Big Liittle Lies”. Ο παραλληλισμός ήταν σχεδόν αναπόφευκτος από τη στιγμή που αμφότερα έχουν στο επίκεντρο, στο βάθος και στο πλάτος τους τη γυναικεία ψυχοσύνθεση και στην κορυφή αυτής πρόσωπα και καταστάσεις που την πληγώνουν ανεπανόρθωτα, όπως είναι ένα έγκλημα. Εκτός των άλλων έχουν και τον ίδιο παραγωγό, τον Jean- Marc Vallée, ο οποίος καταπιάστηκε με την ιστορία της Flynn ακριβώς μετά το BLL.

Αλλά η ανομοιότητα δεν παραβλέπεται με τίποτα, αφού όπου το “Sharp Objects” είναι σκοτεινό και βαλτώδες, το “Big Little Lies είναι γυαλιστερό και άψογο”. Πρέπει να υπάρχουν και τα δύο.

Όπως διατείνεται κι η Flynn, ο οποιοσδήποτε παραλληλισμός δεν οφελεί ούτε το ένα ούτε το άλλο. Σε επίπεδο ατμόσφαιρας και φιλοσοφίας το “Sharp Objects είναι πιο κοντά στο “True Detective”, αν ο Matthew McConaughey ήταν γυναίκα.

Στην πρόσφατη συνέντευξή της στο Vanity Fair η Flynn εξηγεί το βαθύτερο κίνητρο πίσω από την απόφασή της να θίξει αυτά που είχε στο μυαλό της για τις γυναίκες μέσα από σκοτεινές ιστορίες, που μύριζαν αίμα. «Όταν το 2005 πήρα την απόφαση να γράψω για τη γυναίκα υπό το τρίπτυχο βία- σεξουαλικότητα- θυμός ήξερα ότι έπρεπε να το καμουφλάρω με μυστήριο. Διαφορετικά κανείς δεν θα το διάβαζε. Kαι να ‘μαστε πάλι 13 χρόνια μετά, και πάλι λέμε τα ίδια». Η κοινωνία φοβάται τη γυναικεία οργή γιατί δεν την καταλαβαίνει, λέει η συγγραφέας, δίνοντας μια εξήγηση ομολογουμένως ενδιαφέρουσα. « Πιστεύω πως επικρατεί βαθιά φοβία για το γυναικείο θυμό, επειδή σαν κοινωνία δεν έχουμε πολλή εμπειρία από αυτόν. Σε γενικές γραμμές οι άντρες με τους οποίους συζητώ φοβούνται ό,τι δεν ξέρουν πώς να το διαχειριστούν, κι αυτό τους εκνευρίζει».

Πράγματι, αυτό που δεν έχεις ζήσει αλλά σαν ιδέα πάντα υπήρχε και ξεπηδάει μέσα από τη σύγκρουση και την εναντίωση του αδικημένου, ενστικτωδώς σε τρομάζει. Σε κάνει να νιώθει ανασφάλεια, αλλά κι ένα κρυφό αίσθημα μιας δικαιοσύνης που δεν έχει αποδοθεί, κι αυτό είναι ένα πρόβλημα που θα έρθει η στιγμή να αντιμετωπίσεις. «Αυτή τη στιγμή υπάρχει πολύς χώρος στον κόσμο για να νιώσουμε θυμό, ειδικά οι γυναίκες που έχουν νιώσει τη βία» επισημαίνει η Gillian Flynn. «Τώρα είναι η ώρα να είμαστε θυμωμένες. Ο εποικοδομητικός θυμός είναι πολύ χρήσιμο εργαλείο, ένα πολύ σημαντικό πράγμα που πρέπει να εκφράσουμε. Ας θυμώσουμε λοιπόν».

Μπες κι εσύ στην παρέα μας στο Facebook. Σε περιμένουμε!